Sağlıklı Yaş Almak Mümkün mü?

Yaş almak ve yaşlanmak vücudun doğal fizyolojik süreçlerinin bir sonucu olarak meydana gelir fakat yaşlanmak genellikle istenmeyen bir durumdur ve insanlar genç kalma yolları ararlar. Genellikle kronolojik yaş ile biyolojik yaş birbiri yerine kullanılan ve karıştırılan 2 kavram olsa da bunlar birbirinden oldukça farklıdır. Kronolojik yaş doğumdan itibaren geçirilen senelerin toplam hesabını ifade ederken biyolojik yaş ise beden fonksiyonlarının denk olduğu sağlık durumuyla ilişkili yaştır. Biyolojik yaşı dolayısıyla sağlıklı yaş almayı etkileyen birçok faktör bulunur. Genetik yatkınlık gibi bazı durumlar yaş almaya kişinin kontrolü dışında bir etki yaratır. Fakat yaşam alışkanlıkları değiştirilebilir olan faktörlerdendir ve kişinin kontrolüyle iyileştirilebilir. Son zamanlarda yapılan araştırmalar sağlıklı yaş almanın mümkün olduğunu atılabilecek bazı adımlarla yaşlanmanın sağlıklı bir şekilde yürütülebileceğini ortaya koymuştur. Egzersiz yapmak, dengeli ve sağlıklı beslenmek, doktor kontrollerini aksatmamak, ruh sağlığına dikkat etmek, zihinsel fonksiyonları korumak ve canlı tutmak sağlıklı yaş almaya katkı sağlayan önemli durumlardandır (1,5)

Sağlıklı Yaş Almak Nedir?

Yaşlanma doğal, gerekli ve engellenemez bir biyolojik süreçtir. Yaş almakla beraber insanlarda görülen hastalık sayıları ve çeşitleri artış gösterir. Daha iyi ve kaliteli bir yaşlılık süreci geçirebilmek için olası hastalık risklerinden korunmak gerekir. Sağlıklı yaşlanma ve yaşlılık sürecinde meydana gelebilecek hastalıklardan korunmak için ise üç ilkeye dikkat edilmelidir. Bu üç ilke arasında sağlıklı beslenmek, düzenli spor yapmak, sigara ve benzeri bağımlılık yapıcı alışkanlıklardan uzak durmak yer alır. Sağlıklı yaşamın ilkeleri olarak tanımlanan bu üç kurala uyan kişiler yaşlanmaya bağlı olarak ortaya çıkabilecek sağlık problemlerinden büyük ölçüde korunabilir ve yaşlanma sürecini yavaşlatma üzerine katkıda bulunabilir. Çoğu zaman sağlıklı yaşam ilkelerine tam olarak uyum sağlamak zordur ve kişiler radikal yaşam tarzı değişiklikleri yapmaktan kaçınır. Ayrıca yaş almakla ortaya çıkan bazı sağlık problemleri yaşam tarzı değişiklikleri ile önlenemez. Bu gibi bir durumda ise düzenli doktor kontrollerine gitmeyi alışkanlık haline getirmiş kişiler sağlık sorunlarının erken dönemde tespit edilmesini sağlar. Erken evrede tespit edilen sağlık problemlerinin ise tedaviye yanıt verme oranı yüksek olacağından hastalar daha uzun ve rahat bir yaşam olanağına sahip olabilir.

Sağlıklı yaş almak, yaşlanma süreci boyunca insanların fiziksel ve ruhsal sağlığını koruması olarak da tanımlanabilir. Yaşın ilerlemesi ile vücut fonksiyonlarında bir gerileme meydana gelir. Bu olağan durumu mümkün olduğunca kontrol altında tutmak ve yaş almanın negatif etkilerini minimum seviyeye indirmek ise kişinin kendi elindedir. Sağlıklı yaş almak ile ilişkilendirilen çok çeşitli öneriler mevcuttur. Uzun ömürlü olmanın sırları arasından ilki düzenli egzersiz yaparak kaslardaki olası zayıflamaların ve kalp damar hastalıklarının önüne geçilmesidir. Diğer öneriler arasında ise şeker ve kolesterol gibi kan testlerinin düzenli olarak takip edilmesi, stresli yaşam tarzından uzaklaşılması, öğünlerde besin değeri yüksek yiyeceklerin tercih edilmesi, ağız hijyenine dikkat edilmesi, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi, sağlıklı ve yeterli miktarda uyunması yer alır. Ayrıca doktor önerisi dışında gereksiz ilaç kullanımından da kaçınılmalıdır. Yüksek dozda uzun süreli ilaç kullanımı yaşlanmanın olumsuz etkilerinin artışını hızlandırabilir (1,2).

Sağlıklı Yaş Almak Nasıl Olur?

Sağlıklı yaş almak için öncelikle zararlı yaşam alışkanlıkları sağlıklı olanlarla değiştirilmelidir. Bu değişimin bir anda gerçekleştirilmeye çalışılması kişinin uyum oranının düşük olmasına sebep olabilir. Bu değişikliklerin zamanla ve yavaş yavaş yapılması sağlıklı yaşamın bir hayat tarzı haline getirilmesine yardımcı olabilir. Sağlıklı yaşlanma ipuçları arasında şunlar yer alır:

Hareketli bir yaşam tarzını benimsemek ve düzenli egzersiz yapmak: Fiziksel aktivite sağlıklı yaş almada çok önemli bir rol oynar. Egzersiz yapmanın yaşlanma üzerine etkilerini araştıran çalışmalar düzenli egzersiz yapan insanların hem daha uzun yaşam sürelerine sahip olduğunu hem de daha kaliteli yaşam şartlarına sahip olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca belli bir yaştan sonra özellikle yaşlılık döneminde insan vücudundaki kas kütlesi azalmaya başlar. Düzenli egzersiz yapmak ise kas kütlesi kaybını yavaşlatır ve iskelet-kas sisteminin düzgün çalışmasına katkıda bulunur. Hareketsiz yaşamın terk edilmesiyle ve düzenli egzersizin bir alışkanlık haline getirilmesiyle kalp damar hastalıklarının oluşum riski de minimuma indirilebilir.
Doktor veya eczacı kontrolünde gıda takviyesi kullanmak: İhtiyaç duyulan vitamin ve minerallerin besinlerden alınmaya çalışılması en sağlıklı yoldur fakat vücutta önemli bir vitamin eksikliğinin bulunduğu durumlarda besinlerle alınan miktar yetersiz olabilir. Bu gibi durumlarda kişiye özel takviyelere ihtiyaç duyulabilir. Özellikle ileriki yaşlarda vitamin ve minerallere duyulan ihtiyaç artabilir. Sağlıklı yaş almada kullanımı önerilen takviyeler arasında kalsiyum yer alır. Kalsiyum kemik sağlığını korur ve destekler. Güneşten yeterince faydalanamayan kişiler D vitamini takviyesi kullanarak vitamin depolarını doldurabilir ve başta bağışıklık olmak üzere kas sistemi ile sinir sistemini destekleyebilir. Yaşla beraber ve çoklu ilaç kullanımına bağlı olarak B12 vitaminin emilimi azalabilir. Yine B12 vitamini de sağlıklı yaş almada takviye olarak tercih edilebilir (1,2,3,4).
Alkol ve Sigara gibi bağımlılık yapıcı alışkanlıkları azaltmak, mümkünse atamamen bitirmek: Hem alkolün hem de tütün ürünlerinin sağlık üzerine olumsuz etkileri vardır. Aşırı alkol tüketim alışkanlığı karaciğer ve kalp hasarına, mide ile ilişkili rahatsızlıklara, pankreas iltihabına, sindirim sistemi kanserlerine, dolaşımla ilgili rahatsızlıklara ve depresyona yol açabilir. Tütün ürünleri ise besinlerden yetersiz yararlanıma, osteoporoza yatkınlığa, solunum sistemi rahatsızlıklarına ve kanserlere yol açabilir. Bu sebeple sağlıklı yaş alabilmek için bu alışkanlıklar terk edilmelidir.
Zihni aktif tutmaya çalışmak: Yaşla beraber zihinsel aktivite azalış gösterir ve nörolojik hastalıklara yakalanma riski artar. Bu sebeple Zihinsel aktiviteyi desteklemeye yönelik faaliyetler ileriki yaşlarda özellikle tercih edilmelidir. Zihnin zinde kalmasını sağlayabilecek faaliyetler arasında yeni beceriler edinmek, kitap okumak, günlük yazmak, bulmaca çözmek, satranç oynamak, yer alır. Öğrenme devam ettiği sürece Alzheimer ve demans gibi hastalıklara yakalanma riski azalır.
Sağlıklı beslenmek: Günlük beslenme düzeninde besin çeşitliliğine dikkat etmek sağlıklı yaş alma konusunda katkı sağlar. İnsan sağlıklı yaşamı için önemli olan besin öğeleri farklı besinlerde değişen miktarlarda yer alır. Sağlıklı bir beslenme düzeni ise taze sebze meyveden zengin, sağlıklı yağların yer aldığı, tam tahıllara yer verilen diyettir. Özellikle yaşlılıkta sağlıklı beslenme çok önemlidir. Beslenme süt ürünlerinin kısıtlandığı, balık gibi sağlıklı yağlar içeren besinlere daha çok yer verilen Akdeniz tarzı diyete kaydırılmalıdır. Basit şeker tüketimi olabildiğince azaltılmalı çay ve kahve şekersiz tercih edilmelidir. Basit şekerlerin diyette sınırlandırılmasıyla obezite, şeker hastalığı, kalp-damar hastalıkları gibi metabolik hastalıklara yakalanma riski büyük oranda azalır. Sağlıklı beslenmede önemli bir yere sahip olan diğer bir grup ise sebze ve meyvelerdir. Vitaminler, mineraller ve fitokimyasal olarak adlandırılan sağlıklı kimyasallar bakımından zengin içeriğe sahip olan sebze ve meyvelere diyette yeterli miktarda yer verilmelidir. Sebze ve meyveden zengin bir beslenmede kişi kalp hastalıkları, bazı kanser türleri ve şeker hastalığından korunmada, hipertansiyonun önlenmesi ve kontrolünde önemli bir adım atmış olur (1,2).

Sağlıklı yaş almak kişinin kendi çabasına ve uyum yeteneğine bağlı olsa da bu konuda profesyonel bir yardım almak ve uyum sürecini kısaltmak önemlidir. Eğer siz de sağlıklı yaş alma hakkında detaylı bilgi almak ve yaşam değişikliklerinizi bir uzman yönlendirmesiyle yapmak istiyorsanız, Prime Sağlık Programı’mızı tercih edebilirsiniz.

Kaynakça:

Sağlıklı Yaş Almak Mümkün mü?

Yorumlar

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et